ออร์แกนิค มีนิยามมากมาย แต่หลักใหญ่ใจความคือ ผลิตภัณฑ์ที่ปลอดสารเคมี ไม่มีการดัดแปลง ไม่ใช่ผลิตผลจากพืชตัดต่อพันธุกรรม (GMOs - genetically modified organisms) หากเป็นปศุสัตว์และสัตว์ปีก จะไม่มีการใช้สารเร่งและยาปฏิชีวนะทั้งสิ้น อีกทั้งระบบการผลิตต้องปลอดภัยต่อดิน น้ำ อากาศ รวมทั้งผู้ผลิตเอง

หากพูดถึงผัก (และผลไม้) นอกจากผักออร์แกนิค เรายังเห็นผักชนิดอื่นวางขายในท้องตลาดทั่วไป

      ผักปลอดภัยจากสารพิษ (ผักปลอดสารพิษ) หมายถึง พืชผักที่มีการจำกัดการใช้สารเคมี ปุ๋ยเคมี และฮอร์โมนในการปลูก ไม่ใช้สารกำจัดแมลง โดยปริมาณสารตกค้างของผลผลิต ต้องไม่เกินมาตรฐานของสำนักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ

     ผักอนามัย หรือผักกางมุ้ง มีการใช้ปุ๋ยเคมีและสารกำจัดแมลง ที่พิษตกค้างในระยะสั้น และหยุดใช้ก่อนระยะเวลาเก็บเกี่ยวที่กำหนด โดยใช้ตาข่ายหรือมุ้งคลุมแปลงเพาะปลูกเพื่อป้องกันแมลงศัตรูพืช

     ผักไร้ดิน หรือผักไฮโดรโพนิกส์ เป็นผลผลิตจากการปลูกแบบไม่ใช้ดิน มีการให้สารอาหารสังเคราะห์จากสารเคมีและฮอร์โมน

ผักไร้สารพิษ คือผักที่ไม่มีการใช้สารเคมีใดๆ ทั้งสิ้น ใช้ปุ๋ยอินทรีย์ทั้งหมด และไม่มีสารพิษตกค้างเมื่อเก็บเกี่ยว แต่การใส่ใจสิ่งแวดล้อมไม่ใช่ปัจจัยในการผลิต

หากเปรียบเทียบความปลอดภัยจากสารเคมีในผักต่างๆ ที่วางขายในท้องตลาดไทย ผักออร์แกนิค (ผักเกษตรอินทรีย์) ปลอดภัยมากที่สุด เพราะไม่มีการใช้สารเคมีใดๆ ทั้งสิ้นในขั้นตอนการปลูก

ออร์แกนิคในงานวิจัย

ถ้าเทียบกับผลิตผลทั่วไป ว่ากันว่าออร์แกนิคมีสารอาหารสูงกว่า ปลอดภัยต่อสิ่งแวดล้อมกว่า ปศุสัตว์มีสุขภาพดีกว่า จึงทำให้ความนิยมบริโภคผลิตภัณฑ์ออร์แกนิคเพิ่มสูงขึ้น แต่เหล่านักวิทยาศาสตร์ยังไม่เห็นพ้องว่าข้อดีต่างๆ ของออร์แกนิคเป็นตามที่ว่ากัน

ในปี 2009 รายงานของ Food Standards Agency ระบุว่าผลิตผลออร์แกนิคไม่มีประโยชน์อย่างเด่นชัดเมื่อเทียบกับพืชผักแบบเดียวกัน

ทว่า มีข้อพิสูจน์มากมายว่าผลิตผลออร์แกนิคมีวิตามิน แร่ธาตุ โอเมก้า-3 มากกว่า ส่วนผลไม้ออร์แกนิคมีวิตามินและสารต้านอนุมูลอิสระมากกว่าผักและผลไม้ไม่ออร์แกนิค (บางชนิด) และมีสารพิษตกค้างจากยาฆ่าแมลงและโลหะหนักน้อยกว่า

สินค้าออร์แกนิคแพงจริงหรือ...?

ไม่แปลกที่ใครๆ คิดว่าสินค้าออร์แกนิคราคาแพง เพราะพืชผักออร์แกนิคผลิตได้ไม่มากเท่าผลิตผลทั่วไป กว่าจะวางขายในซูเปอร์มาร์เก็ต ก็ผ่านหลายขั้นหลายตอน

ที่จริงแล้วเราหาซื้อได้ในราคาถูกจากเกษตรกรหรือผู้ผลิตโดยตรง อย่างที่ตลาดนัดออร์แกนิค (หรือ farmer's market - ตลาดนัดเกษตรกร) ที่จัดขึ้นแทบทุกสุดสัปดาห์ หรือช่องทางใหม่ๆ ในโลกออนไลน์ และเมื่อเทียบกัน สินค้าออร์แกนิคหลายชนิดราคาถูกกว่าสินค้าทั่วไปในเกรดพรีเมียมด้วยซ้ำ

นอกจากเหตุผลด้านสุขภาพต่อผู้บริโภคและผู้ผลิต ปริมาณสารอาหาร รสชาติ หรือหลีกเลี่ยงยาฆ่าแมลง อีกเหตุผลที่ทำให้อาหารออร์แกนิคเป็นที่นิยมมากขึ้น คือความใส่ใจต่อสิ่งแวดล้อม ที่กลุ่มส่งเสริมการบริโภคอาหารออร์แกนิคมักชูประเด็นว่าผลิตผลออร์แกนิคช่วยฟื้นฟูดิน ทำให้ดินอุดมสมบูรณ์ในระยะยาว และช่วยคงความหลากหลายทางชีวภาพของพืชและสัตว์ในท้องถิ่น